Właściwą regulację parametrów rzędowej lub rozdzielaczowej
pompy wtryskowej stosowanej w danym silniku przeprowadza się na
stanowisku probierczym. Jednym z elementów procesu regulacji
pompy jest ustawienie początku tłoczenia. Dzięki temu możliwe
jest właściwe statyczne ustawienie wyprzedzenia zapłonu podczas
montażu pompy do silnika. Ustawienie początku tłoczenia w
silniku wysokoprężnym ma wpływ na moc silnika, zużycie paliwa,
głośność pracy oraz czystość spalin. Zbyt wczesny początek
tłoczenia grozi uszkodzeniem układu tłokowo-korbowego, natomiast
zbyt późny początek tło-czenia niesie za sobą ryzyko uszkodzenia
zaworów wyloto-wych oraz turbosprężarki.
Podobnie jak w silnikach benzynowych, również w silnikach
wysokoprężnych można sprawdzić dynamiczny początek tłoczenia w
trakcie pracy silnika. Podczas badania są mierzone określone
sygnały w odniesieniu do prędkości i położenia wału korbowego
silnika. Wykorzystując sygnał z czujnika piezoelektrycznego i
lampy stroboskopowej można odczytać początek tłoczenia względem
znaku GMP umieszczonym na kole zamachowym lub kole pasowym wału
korbowego silnika.
•Warunki przeprowadzenia pomiarów początku tłoczenia
-Zapiąć krokodylki - czerwony na klemę plusową a czarny na klemę
minusową akumulatora.
-Założyć sondę temperatury oleju w miejsce bagnetu do pomiaru
poziomu oleju.
-Zacisnąć czujnik piezoelektryczny na rurce przewodu wysokiego
ciśnienia pierwszego cylindra w pobliżu pompy wtryskowej lub
wtryskiwacza. Wynik pomiaru zależy od miejsca założenia czujnika
piezoelektrycznego, dlatego też należy stosować się do uwag
zawartych w systemie informacyjnym SIS programu ESI[tronic]. Za
każdym razem czujnik piezoelektryczny powinno montować się w tej
samej odległości od wtryskiwacza. Warunkiem prawidłowego odczytu
sygnałów z czujnika piezoelektrycznego jest umiejscowienie go na
metalicznym, prostym odcinku przewodu wysokiego ciśnienia w
odległości co najmniej 20 mm od zagięcia rurki. Przewody
wtryskowe przeznaczone do pomiarów muszą być oczyszczone, aby
zapewnić właściwy styk między powierzchnią przewodu a czujnikiem
piezoelektrycznym oraz zaciskiem masy. Do czyszczenia można użyć
pasty polerskiej oraz środka odtłuszczającego. Należy również
zwrócić uwagę, aby zacisk uziemiający (krokodylek masowy rys. 9)
nie stykał się z czujnikiem piezoelektrycznym, ani z sąsiednimi
przewodami wtryskowymi. Czujnik piezoelektryczny nie może wpadać
w wibracje na przewodzie wysokiego ciśnienia, ani nie powinien
dotykać innych przewodów wtryskowych i elementów silnika.
W katalogu występują czujniki piezoelektryczne przezna-czone do
przewodów o różnych średnicach. Czujnik musi być dopasowany do
średnicy przewodu wysokiego ciśnienia. Niedostosowanie się do
tego warunku spowoduje zniszczenie czujnika podczas jego
zaciskania. Po założeniu czujnika piezoelektrycznego zabroniona
jest próba obrócenia czujnika na przewodzie wysokiego ciśnienia,
ponieważ grozi to jego uszkodzeniem. Czujnik piezoelektryczny
jest wykonany z kruchego materiału ceramicznego. Upadek czujnika
na twarde podłoże może doprowadzić do jego zniszczenia.
-Lampę stroboskopową skierować na znaki na kole zamachowym lub
kole pasowym wału korbowego.
Schemat połączeń do pomiaru początku tłoczenia
•Algorytm wyboru funkcji pomiarowej
Z menu diagnoskopu wybrać funkcję pomiarową w kolejnych krokach:
FSA 720/740/750 → Badanie → Początek tłoczenia
Pomiary można przeprowadzić, tak jak już przedstawiono w
poprzednich rozdziałach publikacji w sposób automatyczny lub
ręczny. Należy pamiętać, aby każdorazowo przed wybo-rem trybu
automatycznego sprawdzić w konfiguracji diagnoskopu, jakie
wartości już zostały zadeklarowane w oknie prędkości obrotowej
silnika. W razie potrzeby należy je skorygować poprzez
wypełnienie okien nowymi parametrami.
•Opis przeprowadzonych badań wraz z interpretacją wyni-ków
pomiarów
Po wybraniu przyciskiem F5 trybu automatycznego, należy
zwiększyć obroty silnika do wartości wskazanych w oknie
pomiarowym Prędkość obrotów wymagana. Za pomocą pokrętła na
obudowie lampy stroboskopowej doprowadzić do pokrycia się znaków
na kole zamachowym lub kole pasowym wału korbowego ze
znacznikiem na bloku silnika. Następnie należy użyć przycisku
zapisu do pamięci, oznaczonego strzałką skierowaną do rombu
znajdującego się na obudowie lampy stroboskopowej lub włączyć
przycisk F4 / Zapisz na dolnym pasku ekranu monitora
diagnoskopu. Tę czynność należy powtórzyć cztery razy aż do
zakończenia testu. Odczytane wartości można porównać z danymi
katalogowymi lub posłużyć się programem ESI[tronic].
Tab. 1. Tablica wyników pomiarów początku tłoczenia w trybie
automatycznym
We wszystkich pomiarach przy użyciu diagnoskopu silnikowego FSA
7XX kiedy jest dokonywany pomiar prędkości obrotowej silnika, w
prawym górnym rogu ekranu jest wyświetlana ikona symbolizująca
sposób wykonania tego pomiaru. W tym wypadku jest to czujnik
piezoelektryczny zaciśnięty na rurce wysokiego ciśnienia. Stąd
do diagnoskopu płynie informacja o prędkości obrotowej silnika.
W silnikach benzynowych do tego typu pomiaru najczęściej stosuje
się cęgi indukcyjne zaciśnięte na przewodzie wysokiego napięcia
pierwszego cylindra. Wtedy symbol pomiarowy przyjmuje kształt
kleszczy. Może to być również symbol akumulatora, co świadczy o
użyciu metody BDM polegającej na rozpoznaniu prędkości obrotowej
silnika poprzez pomiar pulsacji napięcia z alternatora. W tym
wypadku należy skonfrontować wyświetlaną wartość prędkości
obrotowej z subiektywną oceną prędkości obrotowej oszacowaną na
podstawie doświadczeń zawodowych diagnosty. Kiedy jej wartość
znacznie odbiega od wyniku pomiaru wyświetlanego na ekranie
monitora, należy z głównego okna MENU diagnoskopu włączyć
przycisk F4 / TD/TN. Następnie wybierając odpowiednią liczbę
impulsów, uzyskuje się zbliżoną do rzeczywistej wartość
prędkości obrotowej silnika. Po włączeniu przycisku F5 / Zapisz
można kontynuo-wać pomiary.
Warto zwrócić uwagę na pozycję pomiarową: początek tłoczenia i
regulacja (tab. 1). Wraz ze wzrostem prędkości obrotowej silnika
rośnie wartość początku tłoczenia, wyrażona poprzez miarę kąta
obrotu wału korbowego silnika. W pozycji Regulacja prezentowana
jest odchyłka kąta obrotu wału w stosunku do wartości
wyświetlanej w oknie pomiarowym podświetlonym na kolor zielony.
Stąd otrzymuje się cząstkowe przyrosty kąta obrotu wału dla
czterech punktów pomiarowych. W polu F7 / Kolumna referencyjna
można uaktywnić kolumnę referencyjną, która sekwencyjnie będzie
przemieszczać się z lewej strony na prawą, podświetlając kolejno
okna pomiarowe (tab. 2). W związku z tym, że podświetlona
kolumna zawiera parametry referencyjne, odchyłki kątowe wału w
pozostałych kolumnach mogą mieć wartości dodatnie lub ujemne.
Tab. 2. Tablica wyników pomiarów początku tłoczenia z
przesuniętym oknem pomiarowym
Przy ręcznym pomiarze początku tłoczenia prędkość obrotowa jest
dowolnie ustalana przez badającego, a każde uaktywnienie pola F4
w dolnym pasku ekranu lub naciśnięcie przycisku na obudowie
lampy stroboskopowej powoduje zapisanie zmierzonych wartości i
jednocześnie otwarcie nowego okna pomiarowego. Po czterech
krokach zapisu wyników badań pomiar automatycznie zostaje
zakończony (tab. 3).
Tab. 3. Tablica wyników pomiarów początku tłoczenia w trybie
ręcznym
Autorzy
Inż. Jerzy Gładysek
Mgr inż. Michał Gładysek
GŁADYSEK BOSCH SERVICE
Kraków
© Wszystkie prawa zastrzeżone