W układach z zespołami UI zwanymi pompowtryskiwaczami pompa
wtryskowa oraz wtryskiwacz tworzą zwartą całość. Każdy cylinder
silnika ma własny pompowtryskiwacz zamocowany w głowicy i
napędzany bezpośrednio przez popychacz albo pośrednio dźwignią
od wału rozrządu. Elektronicznie sterowany początek wtrysku i
jego dawka, zależą od chwilowej prędkości tłoczka pompy
warunkowanej kształtem krzywki. Korpus pompowtryskiwacza
jednocześnie pełni funkcję sekcji tłoczącej. Na wysięgniku
korpusu jest umieszczony zawór elektromagnetyczny wysokiego
ciśnienia. Głównym jego celem jest sterowanie początkiem i
czasem trwania wtrysku.
W położeniu spoczynkowym igła rozpylacza oraz stożkowy tłoczek
są dociśnięte do swoich gniazd. Zawór elektromagnetyczny jest
otwarty, zatem nie jest możliwe wytworzenie ciśnienia.
Początek wtrysku wstępnego występuje wtedy, kiedy zawór
elektromagnetyczny zamyka się powodując wzrost ciśnienia paliwa.
Z chwilą osiągnięcia ciśnienia otwarcia igła rozpylacza unosi
się i rozpoczyna się wtrysk wstępny.
Koniec wtrysku wstępnego jest związany z przemieszczeniem
pośredniego elementu dociskowego sprężyny nazywanego stożkowym
tłoczkiem, na który oddziałuje to samo wysokie ciśnienie, które
unosi iglicę rozpylacza. W wyniku tego przemieszczenia następuje
ściśnięcie sprężyny dociskającej iglicę, która jednocześnie
zamyka się. Wtrysk wstępny zostaje zakończony.
Wskutek dalszego ruchu tłoczka pompy ciśnienie w komorze
wysokiego ciśnienia nadal wzrasta. W momencie osiągnięcia
ciśnienia otwarcia rozpylacza rozpoczyna się wtrysk zasadniczy.
Z chwilą otwarcia zaworu elektromagnetycznego kończy się okres
wtrysku zasadniczego. Igła rozpylacza i suwak powracają na swoje
położenie wyjściowe.
Regulacja prądowa sterowania dzieli się na dwie fazy: prądu
przyciągającego i prądu podtrzymującego. W fazie prądu
przyciągania występuje punkt przegięcia krzywej prądowej
charakterystyczny dla zamknięcia iglicy zaworu sterującego.
Punkt ten nazywa się BIP. Służy on sterownikowi EDC do
rozpoznania i sterowania początku wtrysku.
Początek tłoczenia BIP jest zdefiniowany jako chwila zamknięcia
zaworu elektromagnetycznego. Od tego momentu narasta ciśnienie
wewnątrz przestrzeni wysokiego ciśnienia pompy. Po przekroczeniu
wartości ciśnienia otwarcia wtryskiwacza rozpylacz otwiera się i
rozpoczyna się wtrysk paliwa (początek wtrysku). Dozowanie
paliwa zachodzi między początkiem tłoczenia, a końcem sterowania
zaworu elektromagnetycznego i zwane jest okresem tłoczenia.
Wykorzystanie zależności początku tłoczenia od wartości prądu na
zaworze elektromagnetycznym, pozwoliło uniknąć zastosowania
dodatkowych układów czujnikowych (np. czujnika ruchu igły
rozpylacza). Przepięcia indukcyjne powstające podczas zamykania
zaworu elektromagnetycznego wywołują charakterystyczny przebieg
prądu w zaworze, który jest odczytywany i przetwarzany przez
sterownik.
•Warunki przeprowadzenia pomiarów pompowtryskiwacza z zaworem
elektromagnetycznym
–Zapiąć krokodylki - czerwony na klemę plusową a czarny na klemę
minusową akumulatora.
–Podłączyć żółtą końcówkę pomiarową kanału CH1 do styku
sygnałowego na złączu elektrycznym zaworu elektromagne-tycznego
lub na odpowiedni styk na wtyczce sterownika silnika.
–Podłączyć niebieską końcówkę pomiarową kanału CH1 do masy
pojazdu.
–Zapiąć cęgi prądowe 30A na przewodzie zasilającym lub
sterującym zaworem elektromagnetycznym pompowtryskiwacza.
Schemat połączeń do pomiaru pompowtryskiwacza z zaworem
elektromagnetycznym
•Algorytm wyboru funkcji pomiarowej
Z menu diagnoskopu wybrać funkcję pomiarową w kolejnych krokach:
FSA 720/740/750 → Test podzespołów → Zasilanie paliwem →
Pompowtryskiwacz z zaworem elektr.
•Przykładowy schemat elektryczny układu zawierającego badany
element
Sch. 1. Schemat elektryczny z pompowtryskiwaczem z zaworem
elektromagnetycznym - pojazd oznaczony w ESI[tronic] poprzez
Klucz RB: SKO 233
Legenda
Y8.1 – pompowtryskiwacz pierwszego cylindra.
Y8.2 – pompowtryskiwacz drugiego cylindra.
Y8.3 – pompowtryskiwacz trzeciego cylindra.
A1.1 – złącze sterownika systemu wtryskowego.
Pin 116 – sterowanie pompowtryskiwacza pierwszego cylindra.
Pin 118 – sterowanie pompowtryskiwacza drugiego cylindra.
Pin 121 – sterowanie pompowtryskiwacza trzeciego cylindra.
Pin 114 – wspólne zasilanie dla wszystkich pompowtryskiwaczy.
•Opis przeprowadzonych badań wraz z interpretacją wyników
pomiarów
Przed przystąpieniem do pomiarów wtryskiwacza
elektromagnetycznego należy za pomocą przycisku F3 uruchomić
funkcję Zmierz, a następnie przy użyciu przycisku F4 / Krzywe
dokonać wyboru danej funkcji pomiarowej. Do wyboru jest
możliwość pomiaru napięcia, prądu i rezystancji.
Wyk. 1. Przebieg prądowy sygnału z cewki zaworu
pompow-tryskiwacza - napięcie na akumulatorze wynosi 13,9 V
Wyk. 2. Przebieg prądowy sygnału z cewki zaworu
pompowtryskiwacza przy niesprawnym układzie ładowania
akumulatora - napięcie na akumulatorze wynosi 11,9 V
Wybierając z menu Prąd CH2, można przystąpić do badania krzywej
prądowej sterowania pompowtryskiwaczem. Należy zwrócić uwagę na
kierunek strzałki na obudowie kleszczowej sondy prądowej.
Odwrotne założenie sondy spowoduje odwrócenie obrazu
oscyloskopowego i najczęściej brak możliwości jego oceny.
Oscyloskopowy przebieg prądowy odzwierciedla poszczególne fazy
pracy elektromagnetycznego zaworu pompowtryskiwacza (wyk. 1).
Ostro wznosząca się krzywa prądowa związana jest z prądem
przyciągania. Tuż przed osiągnięciem wierzchołka badany przebieg
wykazuje krótki odcinek załamania (sygnał BIP), co jest
jednoznaczne z chwilą uderzenia iglicy zaworu o jej gniazdo.
Dalsza część przebiegu odwzorowuje prąd podtrzymania, który
utrzymuje zawór w stanie zamkniętym, a jednocześnie ogranicza
straty energii wydzielanej w postaci ciepła w końcówce mocy i
cewce elektromagnesu. Stromo opadający prąd cewki elektrozaworu
świadczy o zakończeniu procesu wtryskiwania paliwa.
Obniżone wskutek awarii alternatora napięcie zasilania powoduje
widoczną zmianę kąta nachylenia krzywej prądowej, jak również
spadek maksymalnego prądu płynącego przez cewkę
pompowtryskiwacza (wyk. 2). Może to być przyczyną
nieprawidłowego dawkowania paliwa do cylindrów silnika.
Autorzy
Inż. Jerzy Gładysek
Mgr inż. Michał Gładysek
GŁADYSEK BOSCH SERVICE
Kraków
© Wszystkie prawa zastrzeżone