Nastawnik dawki jest zamocowany bezpośrednio na korpusie
rozdzielaczowej pompy wtryskowej typu VE EDC. Zadaniem
nastawnika jest sterowanie dawką paliwa w całym zakresie pracy
silnika. Elektryczny sygnał sterujący pochodzący ze sterownika
EDC jest zamieniany na pracę mechanizmu nastawczego. Odbywa się
to za sprawą ruchu obrotowego wałka napędowego elektromagnesu
nastawnika z mimośrodowym przegubem kulowym. Wałek napędowy może
wykonywać ruchy obrotowe do 60º.
Moment zwrotny wałka nastawnika zapewnia sprężyna przywracająca
jego położenie spoczynkowe. Mimośrodowy przegub kulowy
przestawia osiowo przesuwkę regulacyjną umieszczoną na
tłoko-rozdzielaczu. Zmiana pozycji przesuwki powoduje
przyspieszenie lub opóźnienie momentu otwarcia szczeliny
sterującej, a tym samym zakończenia tłoczenia. W ten sposób
odmierzana jest dawka paliwa wtryśniętego do cylindra. Do
ustalenia przez sterownik dawki paliwa brane są pod uwagę
podstawowe i korekcyjne sygnały z czujników systemu EDC.
Podstawowymi parametrami są sygnały położenia pedału gazu i
prędkości obrotowej silnika. Natomiast do sygnałów korekcyjnych
zaliczane są: temperatura płynu chłodzącego silnika, temperatura
paliwa, masa zasysanego powietrza, ciśnienie doładowania oraz
stan wyłączników hamulca i sprzęgła. Na podstawie tych danych
sterownik silnika oblicza wartość regulacyjną, która w postaci
impulsów prostokątnych o zmiennym współczynniku wypełnienia
impulsu (PWM) dochodzi do nastawnika. Po włączeniu stacyjki
cewka elektromagnesu nastawnika dawki jest zasilana napięciem z
instalacji elektrycznej pojazdu poprzez styki przekaźnika i
bezpiecznik. Drugi koniec cewki nastawnika dawki podłączony jest
do sterownika silnika systemu EDC. Podczas pracy nastawnika
cewka elektromagnesu jest sterowana masą przez sterownik z
naprzemienną częstotliwością 300…600 Hz. Zabieg ten stosuje się
w tym celu, aby w związku z możliwością wystąpienia rezonansu
nie dochodziło do niestabilności pracy nastawnika dawki paliwa.
Zmiana dawki paliwa jest związana z regulacją średniej wartości
prądu płynącego przez cewkę elektromagnesu, co wynika ze
sterowania zmiennym współczynnikiem wypełnienia impulsu. Poprzez
ciągłą zmianę sygnału sterującego uzyskuje się precyzyjne
doregulowanie dawki paliwa, która wynika z obciążenia silnika
oraz wartości bieżących sygnałów dochodzących do sterownika EDC.
Najlepszą kontrolą pracy nastawnika dawki jest oscyloskopowy
pomiar przebiegu sterującego. Można również posłużyć się
omomierzem i dokonać pomiaru rezystancji cewki, która powinna
zawierać się w granicach 0,4…1,1 Ω.
•Warunki przeprowadzenia pomiarów nastawnika dawki paliwa pompy
typu VE
–Zapiąć krokodylki - czerwony na klemę plusową a czarny na klemę
minusową akumulatora.
–Podłączyć żółtą końcówkę pomiarową kanału CH1 do styku
sygnałowego na złączu elektrycznym cewki nastawnika lub na
odpowiedni styk na wtyczce sterownika silnika.
–Podłączyć niebieską końcówkę pomiarową kanału CH1 do masy
pojazdu.
Schemat połączeń do pomiaru nastawnika dawki paliwa pompy
typu VE
•Algorytm wyboru funkcji pomiarowej
Z menu diagnoskopu wybrać funkcję pomiarową w kolejnych krokach:
FSA 720/740/750 → Oscyloskop → Uniwersalny oscyloskop
•Przykładowy schemat elektryczny układu zawierającego badany
element
Sch. 1. Schemat elektryczny z nastawnikiem dawki paliwa pompy
typu VE - pojazd oznaczony w ESI[tronic] poprzez Klucz RB: AUD
365
Legenda
Y3 – nastawnik rozdzielaczowej pompy wtryskowej typu VE.
Pin 7 – zasilanie cewki nastawnika dawki.
Pin 4 – sterowanie cewki nastawnika dawki.
X1 – złącze sterownika EDC.
Pin (1, 2) – sterowanie cewki nastawnika dawki.
•Opis przeprowadzonych badań wraz z interpretacją wyni-ków
pomiarów
Do badania sygnału sterującego cewką nastawnika dawki paliwa
można posłużyć się funkcją Uniwersalny oscyloskop. Przed
przystąpieniem do pomiaru sygnału z nastawnika, należy
odpowiednio skonfigurować ustawienia uniwersalnego oscyloskopu.
Do wykonania tego badania wystarczy jeden kanał oscyloskopu,
którego włączenie odbywa się przez uaktywnienie w lewym górnym
rogu ekranu przycisku z napisem CH1. Aby obraz nie zawierał
zbędnych informacji, za pomocą przycisku z napisem CH2
umieszczonego w prawym górnym rogu ekranu można wyłączyć drugi
kanał oscyloskopu.
Pozostałe ustawienia oscyloskopu:
Sygnał pomiarowy CH1 – U-CH1
Odchylenie X – 10 ms
Odchylenie Y – Napięcie CH1 – 20 V
AC/DC – DC
Źródło wyzwalania – CH1 auto
Tryb wyzwalania – Poziom auto
Zbocze wyzwalania – dodatni
Powyższe ustawienia można skorygować tak, aby uzyskać stabilny i
przejrzysty obraz przebiegu oscyloskopowego. W celu powiększenia
pola obserwacji przebiegu za pomocą przycisku F6 / Większy,
można zrezygnować z wyświetlania górnej tablicy zawierającej
menu ustawień oscyloskopu.
Wyk. 1. Przebieg sygnału z nastawnika dawki paliwa pompy typu
VE
Sygnał sterujący nastawnikiem dawki podczas pracy silnika jest
przebiegiem prostokątnym o amplitudzie ok. 14 V (wyk. 1).
Charakterystyczne dla tego obrazu oscyloskopowego są zmieniające
się w czasie parametry przebiegu w zakresie jego częstotliwości
i szerokości impulsów. Modulacja częstotliwości nie zmienia
dawki paliwa, ponieważ nie ma ona wpływu na średnią wartość
prądu płynącego przez uzwojenie elektromagnesu. Parametrem, od
którego zależy dawka paliwa jest zmieniająca się szerokość
impulsów sterujących, co bezpośrednio wynika z przyjętego typu
modulacji (PWM). Aby sprawdzić funkcjonowanie układu regulacji
dawki paliwa podczas zwiększania prędkości obrotowej silnika,
należy obserwować zmianę współczynnika wypełnienia impulsu.
Jeśli taka zmiana nie nastąpi, to będzie oznaczało, że układ
sterowania dawką paliwa został uszkodzony. Pracę nastawnika
dawki można ocenić podczas dodawania gazu. Gdy wraz ze zmianą
szerokości impulsów sterujących nie podąża wzrost obrotów
silnika, to może oznaczać zakleszczanie się nastawnika dawki
paliwa w wyniku zbyt dużych oporów ruchu przesuwki. Z powodu
blokowania się nastawnika dawki przy dodawaniu gazu mogą
występować szarpania silnika, z kolei po puszczeniu pedału gazu
silnik może zbyt wolno schodzić na obroty biegu jałowego.
Autorzy
Inż. Jerzy Gładysek
Mgr inż. Michał Gładysek
GŁADYSEK BOSCH SERVICE
Kraków
© Wszystkie prawa zastrzeżone